Vanzelf gaan onze gedachten uit naar hen die onze vereniging hebben opgericht en naar hen die er hun beste krachten aan gegeven hebben om van hun vereniging net datgene te maken waar de gemeenschap Vaesrade trots op kan zijn.
De geweer dragende schutterij St. Martinus uit het kerkdorp Vaesrade is voortgekomen uit een zeer oude handboogschutterij, genaamd Claudius Civilis.
Op 1 oktober 1897 werd de geweer dragende schutterij opgericht door de heren M. Smeets, M. America en J.M. America. Gezien de voornaam van twee van de oprichters, te weten Martien, werd de schutterij St. Martinus genoemd. Het eerste bestuur dat met ingang van 1 januari 1898 gekozen werd, zag er als volgt uit: generaal Martinus America ; kolonel Martin Smeets en grootmajoor J.M. America. De generaal was tevens voorzitter.
Op Paasmaandag werd de koningsvogel geschoten en de eerste koning was Hubert Meulenberg.
Martinus America is generaal geweest van 1898 tot 1911. Vervolgens is Hubert Franssen generaal geweest van 1911 tot 1918, van 1918 tot 1922 Willem Curfs, van 1922 tot 1925 P. Jos Cobben. Daarna volgden Jan Peukens, Mathieu Franssen en vanaf 1945 Felix Franssen. Toen Felix Franssen in 1963 wegens gezondheidsredenen zijn functie moest neerleggen werden beide functies gesplitst.
Wiel Boss werd in 1963 gekozen tot voorzitter en is dit gebleven tot en met 1998. In 1998 werd hij als voorzitter opgevolgd door Hub Woudstra. In 2016 heeft Hub deze taak overgedragen aan Pierre Bruls. In 2017 werd Robert Zeijen gekozen tot de huidige voorzitter.
Thei Boss werd in dit 1963 benoemd tot generaal en is dit gebleven tot 1995. In 1995 werd hij als generaal opgevolgd door Rien Teerds tot en met 2006. In 2007 werd hij opgevolgd door Hub Woudstra.
Vóór de oorlog 1940-1945 waren o.a. commandant Pie Meijers, Frans Franssen en Jan Broekhoven. Na de oorlog waren dit Math Boels, Zef Curfs en tot 1963 Thei Boss. Van 1963 tot 1968 Hub Rouschop. Van 1968 tot 1974 Jan Boss. Van 1974 tot 1980 John Pranger en vanaf 1980 tot 2014 wederom Jan Boss. Op dit moment wordt deze functie vervuld door Robert Zeijen.
Secretaris van de schutterij waren onder andere H. Franssen, die dit werk bleef doen tot aan zijn plotselinge dood in 1968, Driekus Oomen van 1968 tot 1977, Thei Boss van 1977 tot 2000, Robert Zeijen van 2000 tot 2017, vanaf 2017 tot heden is dit Robert Oomen.
Penningmeester van de schutterij was Johan Boss tot aan zijn dood in 1987. Gedurende het jaar 1987 werden de boekenverzorgd door de heren Wiel en Thei Boss, die in die tijd respectievelijk de voorzitter en secretaris van de vereniging waren.
Tot 1988 stond in de reglementen van de schutterij dat het dagelijks bestuur woonachtig diende te zijn in Vaesrade. In 1988 werd dit artikel, mede dankzij de huidige communicatie-apparatuur en de moderne vervoersmiddelen, gewijzigd. Als eerste lid van het dagelijks bestuur, dat niet in Vaesrade woonachtig is, werd Zef Teerds gekozen. Vanaf 1988 tot en met 2015 beklede hij de functie van penningmeester. Huidige penningmeester is Sanne Minnen
De koning die drie achtereenvolgende jaren de koningsvogel afschiet wordt keizer. In zijn 125 jarig bestaan heeft de schutterij slechts één keer een keizer gehad en wel in 1925 in de persoon van Jozef Leise.
Vanaf de oprichting heeft de schutterij een paar trommelaars onder hun gelederen gehad, +/- 3 á 4 stuks. In 1923 kwamen hier enkele muzikanten bij die zich hadden afgescheiden van de harmonie uit Nuth en werd de schutterij voorafgegaan door een harmoniegezelschap. In 1925 stapte P. Jos Cobben op als voorzitter-generaal van de schutterij en richtte hij de zelfstandige harmonie St. Servatius op. De schutterij ging weer verder met zijn paar trommelaars.
In de oorlogsjaren 1940 tot 1945 mochten er, vanwege de bezetting door de Duitsers, geen activiteiten ontplooid worden en stonden de schutters op non-actief. De koningsplaten alsmede de geweren werden in deze tijd verstopt en na de bevrijding werden ze weer tevoorschijn gehaald. Vanaf einde jaren 1950 wordt de schutterij vooraf gegaan door een eigen drumband met klaroenen. Het klaroen en jachthoorn-korps telt momenteel, exclusief de jeugdleden in opleiding, +/- 25 leden.
Tot het jaar 1997 bestonden de leden alleen uit vertegenwoordigers van het mannelijke geslacht. Gezien de huidige moderne tijd heeft het bestuur en de leden besloten om ook dames als lid van de vereniging toe te laten. Vanaf het
jaar 1997 wordt de schutterij dan ook verrijkt met marketentsters, drumband leden en geweerdragers.
Wij, de leden van de schutterij, zijn er trots op dat we in ons midden mensen hebben gehad en ook nu nog steeds hebben, die gedurende lange jaren geheel belangeloos voor zich zelf maar steeds tot nut van de schutterij, deze hebben gediend en tot bloei gebracht. De schutterij is in onze dorpsgemeenschap niet meer weg te denken. Steeds is de schutterij paraat bij tal van wereldlijke- en kerkelijke festiviteiten in het dorp en ook er om heen om met hun kleurrijke en imposante tenue’s het geheel op te fleuren en het te verrijken met hun trommels en klaroen en jachthoorn geschal waarmee ze het hart van jong en oud doen trillen van gevoelens van trots en verbondenheid.
De festiviteiten waar de schutterij aan deelneemt zijn onder andere de bonds-schuttersfeesten, het Zuid Limburgs Federatiefeest, het O.L.S., het begeleiden van de sacrements- processies te Vaesrade, Nuth en Hoensbroek, het opluisteren van tal van feesten in het dorp en ook daarbuiten bij bijvoorbeeld een 50-jarig huwelijk, een huwelijk van een van de leden, rondtrekken door het dorp na behalen van een kampioenschapstitel met de voetbalclub, het begeleiden van de Oranje-optocht enz..
De schutterij is een vereniging waar Vaesrade trots op kan zijn. Van groot belang voor de schutterij is de waardering van de zijde van de gemeenschap. Zonder hun morele en financiële steun is het voortbestaan van de schutterij onmogelijk.
Zoals iedere vijf jaar organiseert de schutterij weer een bondsschuttersfeest, hetgeen gehouden zal worden in 2025. Hieraan nemen +/- 21 schutterijen deel.
Door de bezoekers en de schutters wordt een schuttersfeest iedere keer weer ervaren als een folkloristisch treffen dat gepaard gaat met veel vlagvertoon, klankvolle defilé’s en een gezellig samenzijn.
Voor het organiseren van een schuttersfeest is de hulp nodig van diverse mensen. De ene stelt een geschikt terrein ter beschikking, vele anderen helpen door middel van hun financiële steun en weer anderen stellen zich beschikbaar op deze dagen om belangeloos mee te helpen met de verzorging van onze gasten.
Tot slot spreken wij de wens uit dat het schutterij St. Martinus gegeven moge zijn om met Gods zegen en door eendrachtige samenwerking een stukje Limburgse folklore voor onze gemeenschap Vaesrade en ook voor de gehele provincie Limburg, tot in lengte van jaren in ere te mogen behouden.
Bestuur en leden van schutterij St. Martinus Vaesrade.
